«Экономика: стратегия және практика» журналының редакциясы халықаралық жарияланымдар этикасы стандарттарына бағынып, олардың бұзылуына жол бермеуге тырысады. Журналдың жарияланымдар этикасының негізгі ережелері COPE Publication Этика жөніндегі комитет ұсынған халықаралық стандарттарға негізделді.
1. Авторларға арналған этикалық нұсқаулар
Ғылыми зерттеулердің тұтастығын қамтамасыз ету үшін авторлар ғылыми басылымдардың халықаралық стандарттарына сүйенуі тиіс. Редактор төменде келтірілген нұсқауларды бұзған жағдайда мақаланы қабылдамау құқығын өзіне қалдырады.
1.1. «Экономика: Стратегия және практика» журналына жариялау үшін қолжазбаны ұсынған кезде, автор мақаланың түпнұсқа екендігін, яғни бұрынғы немесе ұқсас нысандағы басқа көздерде жарияланбағанын; мақаланың басқа баспаға берілмегендін; авторлық құқықпен және мақаланы жариялаумен байланысты барлық мүдделер қақтығысының жоқтығын қамтамасыз етуі керек.
1.2. Автор қолжазбаның қолданыстағы авторлық құқықты бұзбайтынын және осындай бұзушылықтар табылған жағдайда кез-келген шығынды өтеу кепілдігін растауы тиіс.
1.3. Автор ұсынылған материалдардың сенімділігі мен дұрыстығына, яғни, зерттеу этикалық және құқықтық нормаларға сәйкес келуіне; зерттеудің тиісті әдістермен жүргізілгендігіне; нәтижелердің қолдан жасалмағаны, бұрмаланбағаны немесе деректердің айлы-шарғы әрекеттеріне жатпайтындығына кепілдік береді.
1.4. Автор жеке мәліметтердің дұрыстығына, қолжазбадағы плагиаттың және заңсыз көшірудің өзге де түрлерінің жоқтығына, дәйексөздер мен сілтемелердің, кестелердің, диаграммалардың, иллюстрациялардың дұрыс рәсімделуіне кепілдік береді. Басқа автордың жұмысының 10% -дан астамын авторлықты көрсетпестен, сондай-ақ тырнақшаларсыз және көзге сілтеме жасамай көшіруге жол берілмейді.
1.5. Автор жұмыста өздігінен көшірудің жоқтығына кепілдік береді. Қолжазбаның кейбір бөліктері алдыңғы мақалада бұрын жарияланған болса, автор бұрынғы жұмысқа сілтеме жасай отырып, жаңа жұмыстың бұрынғыдан несімен ерекшеленетінін көрсетуі тиіс. Автор осы және бұрынғы жұмыс арасындағы қарым-қатынасты көрсетуі тиіс. Автордың өз туындыларын көшіруі және оларды өзгертіп жазуы дұрыс емес; олар жаңа нәтижелерге негіз ретінде ғана қолдануға болады.
1.6. Авторлар жарияланған жұмыста елеулі қате тапса, редакторды дереу хабардар етуі керек. Авторлар редактормен бірге қатені мойындау немесе оны түзету туралы шешім қабылдауы керек.
1.7. Автор жұмыстың қаржыландыру көздері туралы ақпарат беруі және ықтимал мүдделер қақтығысын ашып көрсетуі керек.
1.8. Таратудың ыңғайлы болуы және материалдарды пайдалануға қатысты саясатты жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшін авторлар баспагерге қолжазбаға айрықша құқық береді.
2. Авторларға арналған этикалық нұсқаулар
Ғылыми жұмыстың тұтастығын қамтамасыз етуде рецензиялау маңызды рөл атқарады. Бұл процесс айтарлықтай сенімге байланысты және әрбір рецензенттің жауапкершілік пен этикалық қарым-қатынасты басшылыққа алуын талап етеді. Барлық рецензенттер зерттеуді жариялауда сараптамалық бағалау процесі кезінде белгілі бір негізгі принциптер мен стандарттарға сүйенуі керек.
2.1. Рецензенттер төмендегілермен келісуі керек: 1) тиісті рецензия беру үшін қажетті пәндік мамандандыруы бар қолжазбаға сараптама жасауға, 2) егер бұл жұмысты уақыты істей алған жағдайда
2.2. Рецензенттер өз пікірлерінде объективті және сындарлы болуы керек, қаскүнемді немесе басқа да мақсаттағы пікірлерден аулақ болу керек.
2.3. Рецензент сарапшылардың құпиялылығын сақтауы керек және журналдың редакторы рұқсат берген шеңберден тыс адамдарға қолжазбаның немесе оның процесін аяқтағаннан кейінгі рейензиялау туралы ақпаратты жарияламауы керек.
2.4. Рецензенттер өз мүдделеріне немесе басқа тұлғалардың / ұйымдардың мүдделеріне резенция беру барысында алынған ақпаратты пайдаланбауға, сондай-ақ басқа тұлғаларға зиян келтіру немесе беделін түсіру мақсатында қолдануына болмайды.
2.5. Рецензенттер барлық ықтимал қақтығыстарды, егер олар бұлай болғанына сенімді болмаса, редакциялық кеңестен кеңес ала ала отырып, жариялауы керек.
3. Редакторларға арналған этикалық нұсқаулар
«Экономика: стратегия және практика» журналының редакторы қолжазбаның тұтастығын қамтамасыз ету мақсатында редакциялық саясатты сақтауы керек.
3.1. Редактор зерттеулер нәтижелерін іріктеу және жариялау бойынша тәуелсіз саясатты жүзеге асырады және жарияланған материалдардың халықаралық стандарттарға және этикалық қағидаттарға сәйкес келуін қамтамасыз етеді.
3.2. Редактор автордың нәсіліне, дініне, ұлтына, этникалық тиістілігіне немесе саяси көзқарасына қарамастан, қолжазбаның маңыздылығын, түпнұсқалығы мен анықтығына, зерттеудің жарамдылығына және оның журналға сәйкестігіне сүйене отырып, қолжазбаны қабылдайды немесе қабылдамайды.
3.3. Редакция қажет болған жағдайда жарияланымды түзету және қайтару туралы шешім қабылдайды, сондай-ақ жарияланымдардың этикалық нормаларын бұзылмауын қадағалайды.
3.4. Редакция коммерциялық мүдделерге қарамастан әділ және бейтарап шешімдер қабылдауға, әділ және риясыз рецензиялау процесі мен оның құпиялылығын қамтамасыз етуі тиіс.
3.5. Редакция авторлардың беделін қорғауға және плагиат пен журналда жариялауға байланысты өзге де бұзушылықтарға қатысты барлық күдіктерге немесе айыптауларға жауап беруі керек. Плагиат, алаяқтық және басқа да заңсыз әрекеттер болған жағдайда редактор авторларға мынадай санкцияларды қолдануға құқылы: ұсынылған қолжазбаны қабылдамау, жарияланған мақаланы алып тастау, журналға белгілі бір мерзімге жариялауға тыйым салу.
Редактор, егер айып тағушы жалған жеке ақпарат берген немесе әдеп нормаларын сақтамай, қауіп төндірген жағдайда (мысалы, жалған ат) айыптауға немесе плагиатқа жауап бермеуге құқылы.
Мақалаларды қараған кезде, рецензенттер «Антиплагиат» жүйесін пайдалана отырып, материалдарды плагиатқа тексеруге құқылы. Егер шолуларда көшірілген туралы ақпарат болса, редактор COPE (Жариялау этикасы комитеті, http://publicationethics.org/about) ережелеріне сәйкес әрекет етуі керек.
4. Мақаланы алып тастау
Жарияланымдар этикасының бұзылу жағдайларын қарастырған кезде, редактор COPE қайтару жөніндегі нұсқаулыққа және мақалаларды қайтару жөніндегі ASEP ережелеріне сәйкес әрекет етеді.
Басылым редактордың немесе журналдың авторының ресми сұрауы бойынша шығарылуы мүмкін. Осы мәселемен байланысты емес тұлғалардың өтініштері мен анонимді өтініштер қарастырылмайды.
Мақалалар, егер: 1) мәтінде, суреттерде, графиктерде, кестелерде және т.б. плагиат болса, егер мақаланың жарияланғаннан кейін плагиат фактісі анық болған жағдайда, үшінші тараптар мақаланың немесе оның бөліктерінің авторлық құқықтарына қатысты шағым жасаса; 2) мақала журналда шыққанға дейін басқа жерде жарияланса; 3) жарияланған мақалада оның ғылыми құндылығына күмән келтіретін елеулі қателіктер болған жағдайда алып тасталады.
Мұндай жағдайда редактор тексеруді бастайды, содан кейін мақала алынып тасталуы мүмкін. Авторға алып тастау себептерін көрсететін хат жіберіледі.
Мақала алып тасталған жағдайда, ол журналдың баспа нұсқаларынан жойылмайды және журналдың веб-сайтынан алынып тасталмайды. Редактор журналдың ресми сайтында журнал мазмұны бар бетте мақаланы алып тастау туралы хабарлама жариялайды.
Алып тасталған мақалалар туралы ақпарат Бірыңғай электронды кітапханаға (elibrary.kz), Ресейдің Ұлттық электронды кітапханасына (elibrary.ru) және Журналдың ғылыми жарияланымдар этикасы жөніндегі кеңесіне жіберіледі (ақпараттың бірыңғай алынып тасталған мақалалар дерекқорына кіргізу үшін).
Журнал редакторы жарияланған материалдардағы бұзушылықтар туралы барлық жүйелі өтініштерді мұқият қарайды. Редактор оған мақала жарияланғаннан кейінгі қателіктер мен бұзушылықтар туралы мүмкіндігінше тезірек хабардар етуді автордың және рецензенттің міндеті деп санайды.
