Ұлттық біліктілік жүйесін адами капиталдың жаңа сапасының қалыптасу факторы ретінде жетілдіру

| 12.10.2020

https://doi.org/10.51176/JESP/issue_3_T1

Сатыбалдин А.А., Дауранов И.Н., Чуланова З.К., Абилкайыр Н.А.

Түйін

Жұмыстың мақсаты – экономиканы цифрландыру жағдайында еңбек нарығындағы адами капиталдың сапасын жақсарту мақсатында біліктілік жүйесін қалыптастыру тәсілдерін зерттеу. Мақалада ұлттық біліктілік жүйесін (ҰБЖ) құру негізінде кәсіптік және білім беру саласын сапалы жаңғырту мәселелері талқыланады. ҰБЖ-нің негізгі элементі болып табылатын кәсіби стандарттардыәзірлеу әдіснамасызерттеліп, құзыреттілікке негізделген әдісті қолдана отырып, осы процесті жетілдіру бойынша ұсыныстар беріледі. Зерттеу нәтижелері қазіргі уақытта Қазақстанның ҰБЖ өзінің қалыптасу қезеңінде екенін көрсетті. Оның үстіне оның қалыптасу процестері өте күрделі және қарама-қайшы. ҰБЖ-нің қазіргі модельдерінің құрамы мен мазмұнын талдау негізінде анықталған басты кемшілік – бұл мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары мен білім беру бағдарламалары сияқты іргелі элементтердің болмауы, бұл тәжірибемен сыналған дамыған елдердің озық тәжірибелеріне қайшы келеді. Негізгі әдіснамалық проблема – қазіргі уақытта дамыған ұлттық және салалық біліктілік шеңберлерінде және кәсібистандарттардацифрлық құзыреттер тәуелсіз компонент ретінде енгізілмеген. Ұйымдастырушылық проблема жеткіліксіз үйлестірілген және тиімді институционалдық және ұйымдастырушылық механизмде жатыр, бұл қазіргі мемлекеттік атқарушы органдардың жүйесінде бар кедергілерге байланысты. Бұл еңбек және білім беру салаларына әсер ететін ҰБЖ құру жөніндегі жұмыс жеткілікті түрде өзара байланысты емес және уақыт бойынша үйлеспегенінен көрінеді. ҰБЖ: қалыптастырудың қазіргі қолданыстағы институционалдық және ұйымдастырушылық механизмын жетілдіру үшін уәкілетті мемлекеттік орган немесе даму институтын құру туралы мәселені қарастырған жөн. Бұл адами капиталдың жаңа сапасын қалыптастыру үшін жағдай жасауға бағытталған және ішкі және сыртқы еңбек нарығындағы оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған толыққанды тиімді ҰБЖ құру бойынша жұмыстың ауқымы мен күрделілігіне байланысты.

Түйін сөздер: ұлттық біліктілік жүйесі, құзыреттілік, адами капитал, кәсіби стандарттар, білім.

Мақала PDF Жүктеу

Сілтеме жасау

Сатыбалдин А.А., Дауранов И.Н., Чуланова З.К., Абилкайыр Н.А. Совершенствование национальной системы квалификаций как фактор формирования нового качества человеческого капитала // Экономика: стратегия и практика. — 2020 — № 3 (15) — С. 11-23.